Ortaya koyacağımız bu çözüm önerilerinin bir bölümü Türkiye geneline uyarlanabileceği gibi genelde Aydın ili özeline dairdir.
2025 yılı yaz mevsimi tüm Türk çiftçisi gibi Aydın çiftçileri için de zor geçecektir.
Bu yaz üreticinin sulama suyu açısından sorunlar yaşaması kaçınılmaz. Bunun en açık göstergesi yağmur rejimi ve barajların su rezervleri.
1941- 2024 yılları arasında yağışlı gün sayısı 79 gün olarak gerçekleşti. Yağış miktarı ise 658 mm. Ortalama sıcaklık 36,3 en yüksek sıcaklık ise 44,8 olarak gerçekleşti.
Bu kadar az yağış baraj rezervlerine de yansıdı.
Baraj 2023 Rezevi (Milyon m3)) 2024 Rezevi (Milyon m3))
Bozdoğan Kemer 142 25
Çine Adnan Menderes 37 21
Adıgüzel 226 157
Nazilli’ye gerekli olan sulama suyu miktarı 100 milyon m3,Sarayköy’e ise 86 milyon m3 .Adıgüzel barajının mevcut suyu sadece bu iki ilçeye yetmemektedir.
Elimizdeki kaynak bu kadar iken ve Aydın Valiliği tarafından 5 Mart 2024 tarihinde yayınlanan Tarımsal Sulama Suları Genelgesi yayınlanarak meyve ve yonca dikili ve ekili araziler dışında kalan arazilerin ancak % 50’sine su verileceği belirtilmiştir.
Bu genelgeye göre Aydın İlinde 3 693 440 dekar tarım arazisi bulunmaktadır. Bu arazilerden 2 158 636 dekar meyve arazisi ve 65 000 dekar yonca arazisi (2 defa) sulanabilecektir. Yaklaşık 100 bin dekar sebze arazisinden 50 000 dekar, 1 254 400 dekar tarla arazisinin de 627 200 dekarı sulanabilecektir.
Aydın İlinin sulama stratejilerinin tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir.
Aydın ilinde barajlar dışındaki tek tarımsal sulama kaynağı yeraltı sularıdır. Yeraltı suları ile baraj kaynaklı tarımsal sulama sularının birbirlerini destekler biçimde tarımsal sulamada kullanılması sağlanmalıdır.
Bunun için de sahipli yer altı suları müracaat kaynağıdır.167 sayılı Kanun’un TMK. m. 756/I’de düzenlenen tabiî kaynaklara ilişkin hükümlere tâbi değildir. Sözü geçen Kanuna göre, yapay kaynaklarda, çıkarılan sudan arazi sahibinin yararlanma hakkı vardır. İdare bu tür kaynaklara izin verebilir. 3. HD. T. 10.07.2007, E. 2007/11661, K. 2007/11984 tarih ve numaralı Yargıtay kararında “tapulu yerden çıkan su, kural olarak özel sudur. Buna karşılık, tapulu taşınmaz içerisinden çıkarılmış olsa bile yer altından kazılarak çıkartılan su, özel su olmayıp yeraltı suyu ve dolayısıyla genel sulardan sayılır. Malikinin ihtiyacının üzerinde bir debiye sahip ise, arzın madde itibariyle muhtevasına dahil sayılmayıp, genel su olarak nitelendirilmelidir.
Yukarıda görülen hukuki boyut gereğince özel mülkiyetli artezyenler ve keson kuyular maliklerinin hakları gözetilmek suretiyle kamuyla paylaşılabilir.
