Atatürk’ün ölümünden sonra CHP’nin daha kentli ve elit yapıya büründüğü iddia edilmektedir. Elbette bu yapı çok partili yaşama geçilmesiyle birlikte CHP’nin aleyhine olacaktır. Köy ve köylü tabanlı söylemler üreten DP, AP gibi partiler daha çok oy almıştır. CHP, 1973 Genel Seçimleri Öncesinde Bülent Ecevit liderliğinde “Su işleyenin toprak kullananın” sloganıyla tekrar köylü ve kırsal kalkınma söylemleriyle tarihinde görülmemiş oy oranıyla iktidara gelmiştir.
Bu yıllarda en azından tarımsal üretim açısından Türkiye kendi kendine yetebilen nadir ülkelerden birisidir. 1974 yılında başlayan Dünya petrol krizi Türkiye’yi sarsar. Ecevit hükümeti, döviz sıkıntısı nedeniyle Rusya’ya buğday verme koşuluyla Rusya’dan petrol ithal etme teklifi götürür. Sözün özü, 1980’lere kadar tüketim toplumu Türkiye’de henüz kurulmamıştır. Köylü tabanlı toplum daha çok kendi ürettiklerini tüketmektedir.
Öyle ki kente göç edenler ise belli bir süre bu alışkanlıklarını devam ettirmişler veya kırsalda kalan akrabaları tarafından gıda açısından desteklenmiştir. Tüketim toplumumun kurulamamasının temel nedenlerinden ilki para darlığıdır. Teknolojik yetersizlikler, perakende sektörünün gelişmemiş olması, ulaştırmadaki alt yapı eksikliği gibi daha pek çok sebep sayılabilir. Patates kızartması, kızartma, patates gömmesi(közde patatesi gömerek pişirme), kumpir kültürü Türk toplumunun ve mutfağının önemli argümanıdır. Ancak cips gibi hazır gıda ya da abur-cubur kültürüne o tarihlerde Türk toplumu uzaktır.
Böylesine bir toplumda damak tadını değiştirmek, tüketim alışkanlıkların tersine çevirmek için özellikle cips reklamlarında geleneksel öğelerin kullanılması gerektiği reklamcılar tarafından fark edilir. Bu geleneksel ürünler, cipslerin toplum nezdindeki sağlıksız ürün olduklarına dair algıyı kıracak ve cipsler hakkında yerli ürün imajı oluşturacaktır. Bütün bunlardan dolayı Lays tarafından yaptırılan yiyin gari reklamı oldukça önemlidir.
Reklam Adı: Lay’s – Yiyin Gari
Reklam Yılı: 2003
Reklam Oyuncuları: Köylü Kadın (Ayşe Elmacı)
Reklam Şirketi: Alice BBDO
Reklam Fikri: Emrah Karpuzcu
Reklam Hikâyesi: Patates üreticisi İzmir-Ödemişli Ayşe Teyze’nin Ege şivesiyle kendisinin yetiştirdiği patateslerden Laysin nasıl cips ürettiğini anlatması ve reklamı hadi yiyin gari şeklinde kapatması.
Reklam, samimi bir hava verir. Çünkü Anadolu’dan izler taşır. Bizi yansıtır. Laysin bu reklamla gerçek bir marka halinde geldiğini dahi iddia edenler vardır. Reklamda geleneksel öğeler gibi toplumsal cinsiyet açısından geleneksel kadın motifinin de kullanıldığı söylenebilir. Modern giyimli olmayan, çiçekli giysi ve şalvarıyla, el işlemeli üslük (Yerel başörtüsüyle) ve şivesiyle reklam oyuncusu Ayşe Teyze tam bir geleneksel kadını yansıtmaktadır. Geleneksel yapıda kadının şoför, mühendis olduğu pek sık görülmez ama kadın tarlada çalışır. Hatta Anadolu’nun kimi yerlerinde erkeklerin sabahtan akşama kahvede oturduğu, kadınların ise tarlada çalıştığı, tarladan dönen kadının aynı zamanda ev işi yaptığından kimi çevreler şikayet eder. Reklam hem toplumsal cinsiyet açısından hem diğer geleneksel ögelerle bizi yansıttığından Türk toplumunda tutmuştur. Başarılı olmuştur.
