Bilindiği üzere 2012’de çıkarılan, 2014 yerel seçimleriyle birlikte yürürlüğe giren ‘Büyükşehir Yasası’ kapsamında, ülke genelindeki 30 büyükşehirde bulunan belde belediyeleri kapatıldı.
Söz konusu yasayla, beldeler de tıpkı köy tüzel kişilikleri gibi mahalleye dönüştürüldü.
Aydın’da yasa gereğince kapatılan belde belediyeleri arasında nüfus olarak oldukça büyük olan Umurlu, Ortaklar, Atça gibi beldeler de var.
***
Günümüz koşullarında ilçe belediyeleri her türlü zorluğa karşın nüfusu on bini aşan bu mahallelere hizmet götürmeye çalışıyor. Oysaki belde belediyeleri kapatılmamış olsa, bu yerleşim yerleri birinci elden hizmet alma olanağı bulacak, ilçe belediyelerine de bu denli yük binmeyecekti.
Siyasal iktidarın 2014 yerel seçimleri öncesinde politik kaygılarla çıkardığını düşündüğüm bu yasayla ortaya kocaman bir karmaşa çıktı desem yalan olmaz. Örneğin bugün, nüfusu pek çok ilçeden büyük Umurlu’nun kendi içinde mahallelere ayrılması tartışılıyor. Bu gerçeklik bile, 2014’te yürürlüğe giren bu yasanın gereksinimlere yeterli yanıt veremediğini, çeşitli sorunlar doğurduğunu somut bir şekilde ortaya koyuyor.
Anımsarsanız, 2014 öncesinde büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde belde belediyeleri de vardı. Komşu ilimiz İzmir’de, Ankara’da hatta İstanbul’da bile çok sayıda belde belediyesi 2014’e kadar tüzel kişiliklerini devam ettirdi.
***
O günkü yasaya göre ilin bütününde bulunan yerleşim yerleri büyükşehir belediyelerinin sorumluluğunda değildi. Büyükşehir, kendi mücavir alanında bulunan ilçe ve mahallelere hizmet götürmekle mükellefti. Getirilen yasayla beldeler kapatıldı, köyler mahalle oldu.
Belde belediyeleri kapatılınca kırsal kesimde bulunan halk, büyükşehir ve bağlı bulunduğu ilçeden hizmet bekler oldu.
Hâlbuki Anadolu’nun pek çok yerinde belde belediyelerinin topluma birinci elden hizmet noktasında önemli görevler icra ettiğine bizzat tanık olan birisiyim. Temizlik, yol, cenaze, itfaiye, ulaşım gibi pek çok temel konuda belde belediyelerinin işlevi yadsınamazdı.
***
Tabii ki 1990’lı yıllarda politik kaygılarla, oy uğruna belde yapılan, sonraları nüfusu 2 binin altına düşen belde belediyelerinin kapatılması kamusal tasarrufun sağlanması adına önemlidir. Fakat yazımın başında belirttiğim gibi 10 bin ve üzeri nüfusa sahip Umurlu, Ortaklar gibi beldeleri ‘mahalle’ statüsüne dönüştürmek aradan geçen 8 yıllık süre zarfında sağlıklı sonuçlar vermemiştir.
Bu nedenle yasanın yeniden gözden geçirilerek nüfusu 5 binin üzerinde olan yerlerde büyükşehir sınırları içinde dahi olsa belde belediyelerinin yeniden açılması isabetli bir adım olacaktır.
Bu konuda iktidar partisinin milletvekillerine ki, aralarında belediye başkanı kökenli olanlar da var – büyük görev düşüyor.
Kalın sağlıcakla…
