1945’lerde II. Dünya Savaşı bitiminde Sovyet Rusya tehditlerine karşı Türkiye Amerika’dan yana tavır koydu. Amerika, Türkiye’yi Marshall yardımı programına dâhil etti. Amerikanvari yaşam tarzı Türkiye’ye girmiş oldu. Traktörün tarım sektörüne girmesiyle birlikte ve diğer faktörlerin de etkisiyle köyden kente göç olayı arttı. Ancak kentler, bu göç dalgasına henüz hazır değildi. Kentlerin dokusu hızla bozulurken bunun sosyal sonuçları da oldu. Orhan Kemal’in yazdığı “Gurbet Kuşları” adlı roman, göç dalgasıyla yaşanan söz konusu sosyal sorunları gözler önüne sermesi bakımdan oldukça başarılıdır. Bu roman, 1964 senesinde Halit Refiğ, bu romanı aynı adla beyaz perdeye aktardı. Bu film, sosyal gerçekçi bir yapıdadır.

Filmdeki diyaloglarda sosyal mesajlar iletilmektedir:“İstanbul’dan bir yumurta mı aldın kır bak sarısı içinde mi diye…”“İş bilenin kılıç kuşananın; devir sürenin… Gözünü açmayana, aklını kullanmayana ekmek yok bu devirde.”“Rahat yaşamak, daha iyi bir hayatı özlemek herkesin hakkı değil mi? Evet, yalnız bunu hak etmek için çalışmak ve verimli olmak gerekir. İnsanlar birbirini boğazlamayı bırakıp birlikte yaşamayı öğrendikleri gün dünya büyük bir şehir olacaktır. Ama bizler şimdilik kendi küçük evimizi onarmak zorundayız.”“Aç karnına aşk olmaz.”