İnsanoğlunun proteinsiz beslenmesini düşünmek dahi imkansızdır.
Protein kaynaklarımız ise et,süt,yumurta,balık,bakliyat ve tahıllardır.
Ülkemizde ve dünyada en yoğun protein kaynakları hayvan etleri ,yumurta ve balıktır.Bunları bakliyat takip etmektedir.
Ülkemiz insanının en fazla tükettiği protein küçük ve büyükbaş hayvandan elde edilen kırmızı et çeşitleridir.
Yurdumuzda et fiyatları ve üretimi ile ilişkili olarak et fiyatları da çok hızlı farklılıklar göstermektedir.Yeni devrettiğimiz 2023 yılı kırmızı et fiyatlarının en yüksek rakamlarla tüketiciye ulaştığı yıllardan birisidir.Bunun da nedeni üretim girdileri ve aracıların yüksek kar oranlarıdır.Piyasaya arz edilen kırmız et azaldıkça aracıların k3arları artarken fiyatlar çok hızlı bir şekilde yükselmektedir.Son olarak kırmızı et fiyatları 650TLye dayandı ki bu da doğrudan hayvan üretimi ile ilişkilidir.
“Sığır eti üretimi, 1991 yılında yaklaşık 300 bin ton iken 2017 yılında 980 bin ton düzeylerine ulaştığı anlaşılmaktadır. Bu artışta önemli oranda 2010 yılından sonra yapılan hesaplama yönteminin etkili olduğu göz ardı edilmemelidir.
Artışın önemli oranda 2007 yılından itibaren başlayan ithalatın etkisi ile artmış olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu artışın hayvansal üretimdeki yapısal iyileşme veya gelişmelere bağlı ve sürdürülebilir bir artış olmadığı anlaşılmaktadır. İncelenen dönemde 1991 yılında 128.626 ton olan koyun eti üretimi incelenen 1991-2017 yılları arasında %22 oranında bir azalma gerçekleştirmiştir.
2000’li yılların başında koyun eti üretiminde çok daha hızlı bir azalma yaşandığı bu azalmanın yaklaşık olarak %50’ler düzeyine ulaştığı açıkça görülmektedir. Bu hayvansal üretimde tekil olarak büyükbaşa bağlılığın ya da onu ön plana çıkaran makro hayvancılık politikalarının bir sonucu olduğu ve ülkede kırmızı et üretiminde tüm kaynakların rasyonel kullanımı ile uyuşmadığının ortaya konulması açısından oldukça önemlidir.
Keçi eti üretiminde de koyun için var olan tablo aynen tekrar etmiştir. Keçi eti üretiminin de düzensiz ve günlük politikalar ile yürütüldüğü anlaşılmaktadır.
Türkiye’de kırmızı et üretiminde küçükbaş hayvan varlığının et üretimindeki payı ve oranını artırmak için özendirici ve teşvik edici politikaların uygulanmasının ne kadar önemli olduğu açıkça anlaşılmaktadır. İncelenen dönem içerisinde toplam kırmızı et üretiminde, 1991-2006 yılları arasında, belirgin bir artış sağlanmadığı ve ithalatla birlikte artış yaşanmaya başladığı anlaşılmaktadır.”
2021 yılında 1 milyon 952 bin 38 ton olan kırmızı et üretimi, 2022 yılında %12,3 artarak 2 milyon 191 bin 625 ton olarak tahmin edildi. Bu kapsamda bir önceki yıla göre sığır eti üretimi %7,7 artarak 1 milyon 572 bin 747 ton, koyun eti üretimi %26,8 artarak 489 bin 354 ton, keçi eti üretimi %22,6 artarak 115 bin 938 ton, manda eti üretimi ise %25,4 artarak 13 bin 586 ton oldu.
Ancak bu rakamlar 82 milyon halkımız 7,5 milyon mülteci ve 2022 yılında ülkemizi ziyaret eden 44 milyondan fazla turisti beslemeye yetmemektedir.
Çözüm ithalat değil üretimi teşvik etmektir.
Kaynak: Tarım Orman Bakanlığı-TÜİK-İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Strateji Geliştirme Şube Müdürlüğü.
