Öncel, "İş Dünyası Söyleşileri" kapsamında AA'ya yaptığı değerlendirmede, BMD'nin çatısı altında yer alan 517 markayla gıda dışı organize perakende sektörünün en önemli temsilcisi konumunda bulunduğunu söyledi.
Her ay yaptıkları düzenli anketlerle üyelerin nabzını tuttuklarını anlatan Öncel, "Anketlerden elde ettiğimiz veriler ışığında 2024'ün ilk yarısının genel olarak verimli geçtiğini söyleyebiliriz. İlk 6 ayda üyelerimizin yarıdan fazlasının adet satışlarında sınırlı da olsa artış gözlemledik. Adet satışlarındaki artış ve enflasyon etkisiyle cirolarımız da yükseldi." ifadelerini kullandı.
Öncel, yılın ikinci yarısıyla adet satışlarında hem aylık hem de yıllık bazda gerilemenin olduğu bir döneme girdiklerini belirterek, şunları kaydetti:
"Temmuz-ekim döneminde üye markalarımızın adet satışları ortalama yüzde 30-40 düştü. Ekimde cirolardaki artış da enflasyonun altında kaldı. Dört aylık daralma dönemi kasımla şimdilik sona erdi. Bütün bir aya yayılan indirimler nedeniyle kasım ayında ortalama adet satışlarında yüzde 20 civarında bir artış oldu. Yılbaşı alışverişi nedeniyle aralık ayının ikinci yarısının da hareketli geçmesini bekliyoruz. Talebin daralmasında ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadele çerçevesinde aldığı önlemlerin etkili olduğunu söyleyebiliriz."
Ülkede maliyetlerin dünya ortalamasının üzerinde arttığına değinen Öncel, bu maliyetlerin tamamı olmasa da belli bir bölümünün fiyatlara yansıdığını aktardı.
"Sebepsiz fesih konusu sadece AVM'lerle ilgili değil"
Sinan Öncel, tüketicilerin gıda gibi zorunlu ihtiyaçlarının dışındaki harcamalarını kıstığını ifade ederek, "Diğer taraftan maliyet artışları nedeniyle Avrupa'daki birçok ülkeden pahalı konuma geldiğimiz için Türkiye turistler için alışveriş cazibesini kaybetti." dedi.
Perakende sektöründe ham madde, işçilik ve kiranın en önemli maliyet kalemlerini oluşturduğu bilgisini veren Öncel, "Ham madde ve yarı mamul ithalatında yüzde 100 aşan vergiler var. Referans fiyat uygulaması nedeniyle markanın koleksiyonunu çeşitlendirmek için ithal ettiği üründe fiyat ikiye katlanıyor." diye konuştu.
Öncel, kiralarda da artışlar yaşandığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:
"Sabit kiralar son 3 yılda dört kat arttı. Ciro kirasını da eklediğimizde inanılmaz bir artış ortaya çıkıyor. Çünkü ticari alanlarla ilgili 10 uzama yılını dolduran kontratlarda mülk sahibinin sebepsiz fesih hakkı bulunuyor. Mülk sahibi, bahsettiğimiz aşamaya gelindiğinde yüzde 500'e varan fahiş kira artışı talebinde bulunabiliyor. Mağazanın dekorasyonu ve diğer düzenlemeler için yüklü miktarda yatırım yapan kiracı, çoğu zaman mülk sahibinin dayattığı rakamı kabul etmek zorunda kalıyor.
Sebepsiz fesih konusu sadece AVM'lerle ilgili değil. AVM'ler bu işin belki sadece yüzde 1'ini oluşturuyor. Cadde mağazaları, ofisler, OSB'lerdeki atölyeler, fabrikalar, depolar, antrepolar kısaca tüm kiralanabilir ticari alanlarla ilgili bir sorundan bahsediyoruz. Öte yandan, yasal düzenleme yapılmasına rağmen AVM'lerdeki ortak alan giderlerinde de henüz şeffaflık sağlandığını söyleyemeyiz. Şeffaf olmayan genel giderler nedeniyle AVM'lere her ay 700 milyon lira fazladan ödeme yapıyoruz."
E-ticarete stopaj uygulaması
Öncel, 2025'te enflasyonla mücadele kapsamında talebi kısmaya yönelik önlemlerin büyük olasılıkla devam edeceğini öngördüklerini belirtti.
"Suriye'de 61 yıllık rejimin yıkılmasının ardından gelişmelerin nereye evrileceğini henüz öngöremiyoruz." diyen Öncel, bölgedeki belirsizliklerin artması halinde 2025'te ülkeyi ziyaret edecek turist sayısında da düşüş olabileceğini söyledi.
Öncel, "Tüm bu gelişmeleri hesaba katarak şimdiden önlemlerimizi almalıyız. Özellikle fahiş kira artışlarının önüne geçecek düzenlemenin bir an önce yapılmasının enflasyonla mücadeleye de önemli katkı yapacağını değerlendiriyoruz." diye konuştu.
Yılbaşından itibaren e-ticaret yoluyla satışı yapılan ürünlere şahıs işletmeleri için yüzde 25, limited ve anonim şirketler için yüzde 15 stopaj vergisi getirilmesinin öngörüldüğünü hatırlatan Öncel, stopaj vergisinin hem e-ticaret pazarını küçültebileceğini hem de fiyatları artırabileceğini sözlerine ekledi.
