Avrupa Birliği'nin (AB) Yeşil Mutabakat düzenlemelerine uyum için mevzuatında gerekli düzenlemeleri peyderpey uygulamaya alan Türkiye, elektrikli ev aletleri sektöründe de "eko tasarım" seferberliği başlattı.
Bu kapsamda, elektrikli teçhizat sektöründe yüksek katma değerli ürünler üretilerek yerlileşmenin artırılması, sürdürülebilirliğin sağlanması, uluslararası marka oluşturulması ve uluslararası ürün standartları hazırlanmasında söz sahibi olunması ana hedefler olarak belirlendi.
Sektörde 5 yıllık hedefler kapsamında teknolojik, sektörel ve kurumsal işbirliğinin artırılması hedefleniyor. Bataryaların toplanması ve geri dönüştürülmesine yönelik kapasitesinin geliştirilmesi amacıyla AB Batarya ve Batarya Atıkları Tüzüğü'ne uyumun sağlanması planlar arasında yer alıyor.
Hazırlanan tüm tedbirlerin uygulanması halinde elektrikli teçhizat sektörünün imalat sanayisi ihracatı içinde 2022'de yüzde 6,7 olan payının bu yıl sonu itibarıyla yüzde 7,1'e yükseltilmesi ve 2028'de yüzde 7,3'e yükseltilmesi öngörüldü.
Geçen yıl 16,1 milyar dolar olan sektör ihracatının bu yıl sonunda 17,1 milyar dolara ulaşması ve 2028'de 26 milyar dolar seviyesine çıkması bekleniyor.
Böylece sanayi katma değeri içindeki payı geçen yıl yüzde 4,4 olarak kayıtlara geçen sektörün bu oranı 2028'de yüzde 6,5'lere çıkarması hedefleniyor.
"Eko tasarım" gereklilikleri uygulanacak
Sektörün döngüsel ekonomiye yönelik yol haritasını oluşturma çalışmaları kapsamında ise elektrikli ve elektronik eşyalar ile bileşenlerinde "eko tasarım" gerekliliklerinin uygulanması sağlanacak.
Bu kapsamda Yeşil Mutabakat'ta yer alan AB mevzuatı uyumlaşmasına paralel ürün denetimleri yürütülecek.
Ürünlerin piyasaya sürülebilmesi için CE işareti gerekliliklerini karşılaması önem taşıyor. Dolayısıyla AB standartlarına uyumu zorunlu kılan eko tasarım ile yerli üreticilerin bu pazara girebilmesi için beyaz eşya gibi ürün gruplarında elektrik motorlarını enerji verimli ve çevresel standartlara uygun hale getirmesi gerekiyor.
Enerji etiketi, çevre yönetim ve denetim planı, eko-etiket ve yeşil kamu alımı gibi kriterlerin de eko tasarım kapsamında kullanılması planlanıyor.
Ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının çıkardığı uygulama tebliğleriyle ham madde seçiminden ambalajlamaya, enerji ve su tüketimi tahmininden atık miktarına kadar tüm şartlara üreticilerin uyması sağlanacak.
TEVMOT Projesi'nin kapsamı genişletilecek
Sanayide kullanılan verimsiz elektrik motorlarının verimlileriyle değiştirilmesine yönelik başlatılan "Türkiye'de Enerji Verimli Motorların Teşvik Edilmesi (TEVMOT) Projesi"nin kapsamı genişletilerek sürdürülmesi planlanıyor.
KOBİ Enerji Verimliliği Destek Programı ve Yeşil Dönüşüm Destek Programı ile sanayi işletmelerinin üretim süreçlerindeki karbon salımının azaltılmasına yönelik tedbirler uygulanacak.
TEVMOT Projesi ile KOBİ'lerde yeni ve enerji verimli motorların uygulamaya konulması, bu motorlara talebin artırılması ve halen kullanılan eski ve verimsiz elektrik motorlarının değiştirilmesi yoluyla Türkiye'de "piyasa dönüşümü"nün sağlanması, enerji verimliliğine önemli ilave yatırımları teşvik etmek hedefleniyor.
Enerjinin daha verimli kullanılmasını, daha düşük karbon ayak izi olan bir ekonomiye dönüşümü teşvik etmek üzere 2020 yılında hayata geçirilen TEVMOT, Ankara, Adana, Antalya, Uşak, Gebze (Kocaeli), Bursa ve İzmir OSB'lerinde toplam 100 KOBİ'de uygulamaya alındı.
Söz konusu OSB'lerin enerji yönetim birimlerinin de teknik ve idari desteğiyle 48 KOBİ'de 363 eski ve verimsiz motorun yeni ve yüksek enerji verimli motorlarla değiştirilmesi sağlandı.
KOSGEB'in KOBİ Enerji Verimliliği Destek Programı'na entegre olan TEVMOT Projesi, kurumun işletme geliştirme desteği, 5. Bölge teşvikleri ve finansal kiralama dahil çeşitli imkanlarından yararlanma imkanı sunuyor.
