Kurtuluş savaşı öncesi Kuvvayi milliye hareketinin önderlerinden Atatürk'ün yakın silah arkadaşı ve Galip Hoca adıyla ünlenen , 27 Mayıs 1960 ihtilaline dek görevini sürdüren Türkiye'nin 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar , Aydın ve ilçelerinde aylarca yaşayarak, Ankara 'ya intikalinin öncesinde , Yunan işgal kuvvetlerinin durdurulmasında ve işgalin genişlemesini yavaşlatarak askerlerimizin direniş hazırlığına çok büyük hizmet etmiştir.
1960 Askeri ihtilali sonucunda uydurma köpek- bebek davaları ile yargılanan Menderes
Hükümetinin Cumhurbaşkanı Celal BAYAR'ın kendisine hediye edilen köpeği satarak bir kısmıyla Ödemiş Mursallı köyünde yaptırdığı meydan ve park ile , bugün Germencik İlçemizde Dağyeni köyünün meydanına yaptırdığı PAŞA ÇEŞMESİ olarak ta bilinen görkemli 3 oluklu çeşme Galip hocadan bize miras kalan ender güzellikte Cumhuriyet eserleridir.Bir ay'a yakın kaldığı köyde kendisini misafir eden Dağyeni köyünü ve köylülerini unutmayan Celal Bayar Cumhurbaşkanlığı döneminde Aydın valisi aracılığıyla , dönemin muhtarı Hüseyin EFE' ye haber salarak ahde vefa borcunu ödemek için talepleri üzerine köy meydanına bu çeşmeyi yaptırır.
KİTABESİNDE ;
BU KÖYÜN ÇEŞMESİNİ ARMAĞAN ETTİ BİZE,
MÜBAREK SU GİBİ AKTI GÖNLÜMÜZE.
Yazılı üç oluklu çeşme bugün de köy meydanında tescilli kültür varlığı olarak susuz kalanlara pınar gibi hayat vermektedir.
Tarihimizde ilk kez bir Cumhurbaşkanı'nın yargılandığı dava sonucunda suçlu görülen Celal Bayar Yassıada Mahkemesi tarafından 15.Eylül 1981 tarihinde idama mahkum edildi.Yaşı nedeniyle cezası daha sonra müebbet hapse çevrildi. Yassıada'dan Kayseri Bölge Cezaevi'ne nakledilen Bayar, 7 Kasım 1964'de rahatsızlığı nedeniyle serbest bırakılmıştı.
CELAL BAYAR KİMDİR
1883 yılında Bursa Umurbey köyünde doğan Celal Bayar , İlk ve orta öğrenimden sonra memuriyet yaşamına atıldı. Adalet, reji ve bankacılık alanında memuriyet görevlerinde bulundu. 1908 yılında İkinci Meşrutiyet'in ilânından sonra İttihat ve Terakki çalışmalarına katıldı. Bu cemiyetin İzmir Şubesi Genel Sekreterliğini yaptı. 12 Ocak 1920'de toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne Saruhan Sancağı Milletvekili olarak katıldı. Millî Mücadele'nin başlaması ile birlikte Anadolu'ya geçerek bu hareketteki yerini aldı.
Millî Mücadele sırasında Batı Anadolu'da etkinlik gösterdi, "Galip Hoca" namı ile özellikle Bursa ve dolaylarında halkı düşmana karşı teşkilâtlandırdı.
Aydın'da 1920-1922 yılları arasında Kuvayı Milliye güçleri ile Efeleri işgal kuvvetlerine karşı ayaklandıran galip Hoca lakaplı BAYAR, Germencik Dağyeni köyünü uzun zaman üs olarak kullandı.Köylüler Yunan işgalinden uzak dağda barınmasını sağlayarak köyde , kendisine bir ev tahsis ederek , barınmasını temin etmiş ve Aydın ve Sarayköy arasında tüm bölgeyi gezen Galip Hoca'nın ,Aydın'ın kurtuluşunda büyük emeği geçmiştir. Atatürk'ün de yakın çalışma arkadaşı olan Galip Hoca ,
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundaki çabalarında politikacı ve iktisatçı kimliği ile parladı. 1937'de Atatürk tarafından Türkiye Cumhuriyeti'nin 14. Başbakanı olarak tayin edildi ve ilk kabinesini kurdu. Daha sonra siyasî yaşamını İzmir Milletvekili olarak sürdürdü.
CHP'de arkadaşları ile 1945'de Dörtlü Takrir'i verinceye kadar görev aldı ve bu tarihte Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti'yi kurdu ve başkanlığına getirildi. 14 Mayıs 1950 genel seçimlerinde genel başkanı bulunduğu Demokrat Partinin iktidarı büyük çoğunlukla kazanması ile 22 Mayıs 1950'de toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi Bayar'ı üçüncü kişi olarak Cumhurbaşkanlığına seçti.
KÖPEK OLAYININ İÇYÜZÜ.
Bayar , 3. Cumhurbaşkanı iken yaptığı bir ziyaret sonrası, Afganistan Kralı, Bayar'a çok değerli "Afgan Tazısı" cinsi bir köpek hediye etmiştir.
Hayvana bir süre, devlet çiftliğinde bakılmış , daha sonra Celal Bayar bu köpeği Atatürk Orman Çiftliği hayvanat bahçesine 20.000 liraya sattırıp, bu parayla da galip Hoca olarak 1919 yılında gezdiği dağlarda , kendini bağrına basan köylülere , ahde vefa borcunu ödemek üzere Germencik Dağyeni köyünde çeşme yaptırmıştır.
Ancak 1960 askeri ihtilali sonrasında yassıada duruşmalarında , köpek davası olarak bilinen bu davada, 3. Cumhurbaşkanı Celâl Bayar ve dönemin Tarım Bakanı Nedim Ökmen'in nüfuz ve makamlarını suistimal ederek, kendi çıkarlarına bu satışı yaptıkları iddiası ile açılan davada ve komedi bir yargılamayla,mahkeme hakiminin de itirafıyla “ sizi burayan tıkan kuvvet böyle istiyor “ hükmüyle mahkûm olmuşlardır.
Oysa, Anayasaya göre, böyle bir suçtan dolayı Cumhurbaşkanı makamındaki bir şahsı cezalandırmak suçtur. Bugün Başbakanların “örtülü ödeneklerin” hesabının sorulamayacağı gibi..!
Zira, geçerli kanun hükmüne göre, bir cumhurbaşkanı, ancak "vatana ihanet" suçuyla yargılanabilir.Traji komik , Köpek davası 1960 yılının Ekim aylarında ulusal basında işte bu manşetlerle anılmıştı.
Bu olay Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir Cumhurbaşkanının yargılandığı ilk davadır.
1924 Anayasası'nın Cumhurbaşkanı ancak vatana ihanetten yargılanabilir maddesi mevcuttu.
Türk Ceza Kanununun 146. maddesinde ki vatana ihanet suçu , köpek davasında kullanılarak yargılanmasının ve tutukluğunun yolunu açılmıştır.
Bugün Dağyeni köyde hala Galip hoca'nın saklandığı Ev ayakta, ve Yassıada da köpek davasına konu olan yaptırdığı anıt çeşme ise suyuyla köy meydanında köylüleri serinletmeğe devam ediyor.
Dağyeniköy 'den Mehmet Aydın bugün 70 yaşında ama o günleri hala hatırlıyor.Anlattığına göre, çeşmenin açılışı 1957 yılında yapıldığını ve çocuk yaşta iken Adnan Menderes ve Celal Bayar 'ı köyün girişinde beyaz makam arabasıyla mezarlık yanında karşıladıklarını, köy'e kadar yaya yürüyerek çeşmeyi açtığını anlattı. Babalarından duyduklarına göre Galip Hoca takma adlı Celal BAYAR'ın köylerinde tek katlı hala ayakta duran evde aylarca kaldığını ve kendisine köylülerin yemek götürdüğünü anlatarak, Rahmetli Adnan Menderes ve Celal Bayar'ı köylüler olarak minnetle andıklarını belirtti.
YARIŞMADA O HAYVAN SORULDU
Kim Milyoner Olmak İster'deki yarışmacıya sorulan bir soru da "Bir cumhurbaşkanının ilk kez yargılandığı Yassıada'da Celal Bayar, Afganistan Kralı'nın hediye ettiği hangi hayvanı satmaktan mahkum edilmiştir?" şeklindeydi.
Yarışmada sorulan sorulara ilişkin yorumlarıyla bilinen programın eski sunucusu Kenan Işık, bu soru için de "saçmalık, gariplik, ne günlerden geçmişiz" gibi tepkiler vermişti.
27 Mayıs darbesi sonrası Başbakan ve Cumhurbaşkanı'nın yargılandığı Yassıada duruşmalarını eleştiren Işık, "Ne saçma değil mi, bir cumhurbaşkanı hediye edilen bir köpek yüzünden ne diye mahkum edilir ki" sözleriyle tepki vermişti.
SÖZÜN ÖZÜ :
KURT KUZUYU GÖZÜNE KESTİRİNCE,
BAHANESİ HERŞEYDİR.
MEHMET ÖZÇAKIR
mehmetozcakir@hotmail.com
P.K:110 EFELER – AYDIN
GSM : 0.542.7608691