Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü ülkemizde kutlanan bir millî bayramdır. 1925 yılında çıkarılan bir yasa ile ulusal (milli) bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır.
***
Osmanlı İmparatorluğu, 1876 yılına kadar mutlak monarşi, 1876-1878 ve 1908-1918 arasında meşruti monarşi ile yönetilmişti. I. Dünya Savaşı'nda yenilgiye uğramasının ardından işgale uğrayan Anadolu'da halkın işgalcilere karşı Mustafa Kemal Paşa önderliğinde verdiği Millî Mücadele, Ekim 1922 tarihinde millî güçlerin zaferi ile sonuçlandı. Bu süreçte, "Büyük Millet Meclisi" adıyla 23 Nisan 1920'de Ankara'da toplanan halkın temsilcileri, 20 Ocak 1921'de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu adlı yasayı kabul ederek egemenliğin Türk ulusuna ait olduğunu ilan etmiş ve 1 Kasım 1922'de aldığı kararla saltanatı kaldırmıştı. Ülke, meclis hükûmeti tarafından yönetilmekteydi.
27 Ekim 1923'te İcra Vekilleri Heyeti'nin istifası ve yerine meclisin güvenini kazanacak yeni bir kabinenin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, yönetim biçiminin Cumhuriyet olması için İsmet İnönü ile birlikte bir yasa değişikliği tasarısı hazırlayarak 29 Ekim 1923'te Meclis'e sundu. Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nda yapılan değişikliklerin kabulü ile Cumhuriyet, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından ilan edilmiş oldu.
Cumhuriyetin ilanı, Ankara'da 101 pare top atışı ile duyuruldu ve 29 Ekim gecesi ile 30 Ekim 1923 tarihinde başta Ankara olmak üzere tüm ülkede bir bayram havasında kutlandı.
29 Ekim 1923.
Türkiye Cumhuriyeti'nin resmen kurulduğu bu tarih, Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından gelecek nesillere bayram olarak armağan edildi.
Cumhuriyet ise; halkın egemenliği kendi elinde bulundurduğu ve belirli süreçler için seçtiği milletvekilleri aracılığı ile bu egemenliğini kullandığı yönetim biçimidir.
24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalandı ve Türk devletinin bağımsızlığı kabul edildi. İkinci dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923'te Ankara, Türkiye'nin başkenti oldu. Yeni rejim adı ve devlet başkanı seçimine kadar Devlet Başkanlığı görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütüldü.
Cumhuriyetimizin Kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere tüm kahramanlarımızı ve şehitlerimizi rahmetle, gazilerimizi minnetle anarken, tüm milletimizin Cumhuriyet Bayramını kutluyorum. Sağlıkla kalın…