Sorulara verilecek doğru cevaplar, problemleri büyük ölçüde çözecektir. Osmanlı’nın çöküşünde Coğrafi Keşifler, buna bağlı olarak ticaret yollarının yön değiştirmesi, Batının askeri üstünlüğü ele geçirmesi gibi pek çok neden ileri sürülebilir. Bunların tamamı doğrudur. Ancak devletin asıl çöküşüne neden olacak olan Osmanlı’nın idari yapısının bozulmasıdır. Bu çökmüş yapının üzerinde diğer etmenler eklendi. Değilse sistem zaten dış dünyadaki inanılmaz gelişmelere karşı önlemini alırdı.
Osmanlı Devleti, klasik dönemde bürokrasi ve orduda Türkmenlere imkân vermedi. Onun yerine devşirmelere yer verdi. Aslında Osmanlı’nın çöküş nedeni bu değildi. Osmanlı kendince sebeplerle sadece bir tercihte bulundu. Ancak söz konusu sistemi sağlam prensiplere bağladı. Kimlerin devşirileceği, kimlerin Enderun’da eğitim alacağı, kimlerin Yeniçeri Ocağı’nda kalacağı kurallara bağlanmıştı. Hiç kimse Padişah III. Murad’a sünnet töreninde gösteri yapan hokkabaz ve cambazları Yeniçeri Ocağına al demedi. Buradaki asıl sorun bir usulün padişah eliyle delinmesiydi. Yeniçeri olmak için 7-8 yıllık eğitim süreci ve Yeniçeriliğe seçilme aşamaları yok sayıldı. Buna benzer usulsüzlük devletin tüm kademelerine yayılmaya başladı. Kimilerinin sırf babası müderris olduğu için müderris olduğu görüldü. Bu kişilere halk “beşik ulemaları (doğuştan bilgin)” dedi. Osmanlı Ailesi normalde kendi çocuklarını bile merhamet etmezdi. Şehzadelerin eğitimi oldukça önemliydi. O nedenle şehzadeler küçük yaşta saray yaşamına veda ederler, sancağa çıkarlardı. Hiç kimse Osmanlı’ya sancağa çıkma usulünü kaldır demedi. Ama Osmanlılar kaldırdılar. Dış mihraklardan daha ziyade gövdedeki kurtlar Osmanlı’yı bitirdi. O kurdu da Osmanlı’nın bizatihi kendisi var etti. Esen deli rüzgârlar ise bu Çınar yerinden söktü.