36. Ahilik Haftası Kutlamalarının tarihi 18–24 Eylül 2023 olarak belirlenmiştir. ‘Ahi’ kelimesi Arapça ‘Kardeş’ demektir. Bunun yanında, Ahî kelimesinin Türkçe kökenli “Akı” kelimesinden geldiğini savunanlar da vardır. Akı kelimesi “eli açık, cömert, yiğit” gibi anlamlara gelmektedir.
Abbasiler dönemindeki ‘fütüvvet’ (gençlik) örgütünden esinlenmiştir. Ancak Abbasilerdeki fütüvvet örgütündekiler bir iş ve mesleği olmayan gençlerden oluşmaktadır. Ahilik örgütü ise; bir iş ve meslek sahibi kişilerden, zanaatlar ve üretim sahiplerinden oluşmaktadır.
Anadolu halkının ekonomik ve kültürel yaşamında önemli bir boyut oluşturan Ahilik; dürüstlüğün, sevginin, dostluğun, yardımlaşmanın, hoşgörünün, bilginin ve dayanışmanın sanat ile birleşimidir. Bu anlamda Ahiliğin, işçinin, çalışanın, üretenin, namuslu kazancın, namuslu ticaretin ve adaletli yönetimin simgesi olduğunu söyleyebiliriz.
Ahilik bizim tarihimize Anadolu Selçuklular döneminde başlamış ve Osmanlı Döneminde de devam etmiş önemli bir mirastır. Bir şehirde bulunan esnaf, işyeri sahibi ve üretim sahiplerinin, zanaatkârların oluşturduğu ortak meslek örgütleri bütünüdür. Şekil açısından günümüzdeki esnaf ve ticaret odalarına benzetilebilir. Ancak, daha kapsamlı, kendilerine ait değerleri olan, etkin denetim işlevi gören, standartlar oluşturan bir örgütler bütünüdür.
Kardeşliğin, cömertliğin, yiğitliğin, fedakârlığın, doğruluğun, dürüstlüğün, kalitenin, üretimin, ahlakın, sanatın, aklın ve bilimin esas alındığı Ahilik teşkilatı, Ahi Evran-ı Veli tarafından 1200'lü yıllarda kurulmuştur.
Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Ahilik Araştırma ve Uygulama Merkezi kaynaklarından edinilen bilgilere göre, Selçuklu ve Osmanlı coğrafyasında etkili olan ve kökleri bin yıl öncesindeki Fütüvvet Namelere kadar dayanan Ahilik, o dönemde Anadolu'ya göç eden Türkmenlere aş ve iş imkânı sağlayarak, aynı zamanda tekke ve zaviyelerde iyi bir Müslüman ve vasıflı bir meslek sahibi üretici haline getirilmesine katkı yapmıştır.
Ahilik teşkilatı, sadece erkekleri değil kadınları da eğiterek bir meslek sahibi yaptı. Ahi Evran-ı Veli'nin eşi Fatma Bacı, kadınları bir araya toplayıp eğittikten sonra üretken bir hale getirilmelerini sağladı. Ahilik teşkilatı, Batı'da 17. ve 18. yüzyıllarda tartışılan ve 19. yüzyılda uygulanmaya başlanan esnafın teşkilatlanması, üretimde kalite standardı çalışmaları ve mesleğin bir ahlakının olması ilkelerini yüzyıllar önce Anadolu'da uygulayarak bu alanda da örnek oldu.
AHİLİK KÜLTÜRÜ KİMSENİN NAMUSUNA GÖZ DİKMEMEYİ ÖĞÜTLER
Ahilik prensiplerinden ve kültüründen bugün de alınması gereken ilhamlar vardır. Ahilik Türk milletinin köklü geleneklerinden biri olarak yüzyıllar boyunca varlığını koruyan, gücünü ve etkinliğini geniş bir coğrafyada devam ettirmiştir.
Temelleri Ahi Evran-ı Veli tarafından atılan ahilik, Selçukludan bu yana sanat, ticaret ve ekonomi gibi çeşitli alanlarda insanları yetiştiren aynı zamanda toplumu ekonomik yönden kalkındıran ve ahlaki esaslarıyla da sosyal yaşamı biçimlendiren kısacası toplumsal ilişkileri, çalışma yaşamının meziyetlerini esas alarak düzenleyen sosyo-ekonomik bir sistemdir. Ahilik, dürüstlük, cömertlik ve yardımseverlik ilkelerinin bir arada yaşatılmasını prensip edinen, yöneticisinden ferdine kadar herkese ışık tutan bir yaşam felsefesi ve idari sistemdir. Toplumsal hayatın ortak paydası olan insanı esas alan Ahilik kültürü ve felsefesi kem bakmamayı, kötü söz söylememeyi ve kimsenin namusuna ve şerefine göz dikmemeyi öğütler. Ahilik prensiplerinden ve kültüründen bugün de alınması gereken ilhamlar vardır. Ahilik değerleri sadece ekonomik alanda değil sosyal hayatın dinamiklerine de esin kaynağı olmuştur. Böylece toplumu sadece ekonomik boyutta değil, gerek idari gerekse felsefi alanda geliştiren prensipler bütünü olarak değerlendirilmelidir.
Milletimizin köklü geleneklerinden biri olarak yüzyıllar boyunca varlığını koruyan, gücünü ve etkinliğini geniş bir coğrafyada devam ettiren Ahilik kurumunun, medeniyetimizin gelişmesinde, kültür, sanat ve ticaret hayatının zenginleşmesinde, çalışma hayatında ahlaki değerlerin yerleşmesinde büyük rolü olmuştur.
Ahilik ilkelerini benimseyerek, iş, ticaret ve çalışma hayatında titizlikle uygulayan, üretim ve yarattıkları katma değer ile ülkemiz ekonomisine güç katan, toplumsal yaşantımız ile ahilik geleneği ve teşkilatının vazgeçilmezleri esnaf ve sanatkârlarımız etik değerleri kazancın önünde tutarak çalışma hayatlarını ticari ahlak kuralları çerçevesinde titizlikle sürdürmektedirler. Tüm iyi, güzel ve anlamlı değerlerin bir arada olduğu bir kültürü ve düzeni ifade eden, toplum yararını her daim ön planda tutarak, dürüstlük ve doğruluk ilkesini yardımlaşma ve dayanışma ruhu ile ticarete hâkim kılan ahilik geleneği, geçmişten günümüze kadar uzanan, korunması ve yaşatılması gereken önemli değerlerimizdendir.
AHİLİK GELENEĞİ BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR
Yardımlaşma ve dayanışmanın yanında; çalışma disiplininin, sevgi ve saygının, cömertliğin, sorumluluğun, dürüstlüğün, hoşgörünün, merhametin, yalandan uzak durmak gibi etik değerlerin içtenlikle özümsendiği bir felsefe üzerine kurulan ahilik geleneği, toplumsal yaşantımızda da büyük bir anlam ifade etmektedir.
Ahiliğin Temel İlkelerini Şöyle Sıralayabiliriz
- Ahilik, halka dönük bir kurumdur. Kendi ticaret çıkarını diğer meslektaşlarından üstün tutmayan kişi mutluluğu halka hizmet edip yararlı olmakta arar.
- Belli bir süre, bir iş basamağında kalarak olgunlaştırılan yamak-çırak-kalfa-usta hiyerarşisi kurmayı ve bu basamaklarda baba-evlat ilişkisi gibi öğreticiye candan bağlanmak suretiyle sanatı, sağlam ahlaki ve mesleki temellere oturtmayı amaçlar.
Ahilik Geleneğine Göre Bir Ahinin;
- Alnı açık olmalı,
- Eli açık, cömert, yardımsever olmalı,
- Sofrası, kapısı açık olmalı, nesi varsa misafiriyle paylaşmalıdır,
- Dilini yalandan, gıybetten, iftiradan bağlamalı,
- Gözünü ayıp aramaktan, elini haramdan bağlamalı,
- Belini bağlamalı, kimsenin namusuna göz dikmemelidir.
Ahilik İl Kutlama Komitesi, İlin Ahisi Eyüp Salık, İlin Kalfası Zeynep İleri, İlin Çırağı Yasir Ali ve esnaf odası temsilcileri ile Aydın Valisi Yakup Canbolat’ı ziyaret etti. İlin Ahisi seçilen 55 yıllık şoför Eyüp Salık’a Vali Canbolat tarafından hediyeleri verilirken, ahiliğin önemli sembollerinden olan şed kuşatıldı. Vali Canbolat daha sonra İlin Kalfası seçilen Zeynep İleri’ye ve İlin Çırağı seçilen Yasir Ali’ye hediyelerini vererek, mesleklerinde başarılar diledi.
Aydın’ın İncirliova ilçesinde yaşayan ve 1968 yılında başladığı şoförlük mesleğinde 55 yılı dolduran 72 yaşındaki İncirliova Şoförler Odası Başkanı Eyüp Salık, yılın ahisi seçilmenin mutluluğunu yaşadığını belirterek şoförlüğe babasının cipini kullanarak 17 yaşlarında başladığını söyledi. 1968 yılında taksi şoförlüğüne başladığını ifade eden Salık; “Ben çok gururluyum. Beni ilin ahisi seçtikleri için, valimize, oda başkanımıza ve komitemize teşekkür ediyorum. Esnafımıza bu işin çok güzel ve dürüst olmasını istiyorum. Ne kadar dürüst olursan o kadar kazanırsın. İşini seversen de işin sonunda başarıya ulaşırsın” dedi.
Ekonomimizin bel kemiğini, sanayileşmemizin ve kalkınmamızın çekirdeğini oluşturan ve bugün de özünde aynı meziyetleri taşıyan esnaf ve sanatkarlarımızın eli ile daha da ileriye taşınması dileğimdir. İlimiz esnafı ve meslek kuruluşları ile tüm halkımızın ahilik haftasını
kutlar, birlik, beraberlik, ahiliğe esas olan kardeşlik duygusunun büyüyerek devam etmesini temenni eder, İlin Ahisi, Kalfası ve Çırağı seçilenleri de tebrik ederim.
ÖZLÜ SÖZ: “Birlikten kuvvet doğar.” “Bir elin nesi var, iki elin sesi var.”
“İyiliğe iyilik her kişinin kârı, Kötülüğe iyilik er kişinin kârı.” “Tek kanatla kuş uçmaz.”
Aydın'ın Haber Portalı Yeni Kıroba Gazetesi Tüm Saygıdeğer Okurlarım; Mutluluk ve Başarı sizinle olsun. Tüm Esnaf ve Sanatkârlarımıza Bol Bereketli Kazançlı Haftalar ve Hayırlı İşler dilerim. Sevgi ve Saygıyla Kalın…