ABD’NİN KARA TARİHİ KÖLELİK VE BİR KÖLE PROFİLİ

Abone Ol

Afrika’dan köleticareti başladığından beri köle isyanları olur. Bazen ormanlarınderinliklerinde, bazen sıra sıra köleler gemilere doğru sevk edilirken bazen degemilerde köleler esir ticareti yapan başındaki kişileri öldürür. Amerikan İçSavaşı’ndan önce güneyde bazı köleler öfkelerini mülklere zarar vererek veambarları ateşe vererek gösterir. Bazı durumlarda kendisinden nefret ettiklerisahiplerini zehirledikleri görülür. Güney eyaletleri boyunca küçük küçük köleisyanları çıkar. Beyazlar arasında kölelerin daha büyük bir isyan için yan yanagelmeleri büyük bir korku olarak belirir. 1882 yılında Güney Carolina, Charleston’daköle sahiplerinin düşündükleri kâbus doğru çıkar. Özgürlüğüne kavuşmuş eski birköle 9000 köleyi toplar, çok büyük bir isyan çıkartır. İsyan sonucunda kentintamamı yakılıp yıkılır. Planlı bu isyanın lideri Denmark Vesey’dir. Kimdir buDenmark Vesey? Denmark, anavatanında özgürce yaşarken o, beyaz adamın nasıl dasiyahîleri bir köle olarak damgalayıp onlara arka bıraktıklarına hoşça kal demefırsatı bile vermeden uzaklara gemilerle götürüp büyük çiftliklere soktuğunuişitir. Sonra başına ummadığı işlergelir. O, şimdi burada rıhtımda dikilmiş, Batı Hint Adalarının birinde bulunan St. Thomas limanındaki Danimarkabandıralı gemileri seyretmektedir. O, öbür ada, St Domingue nakledilmeyebekleyen 390 köleden sadece biridir. Kimi birbirine zincirlenmiş köleler çoktangemiye doğru uzanan rampaya doğru itiş kakışla sürülür. Rampadan geçme sırasıona geldiğinde, gemi kaptanı ona doğru bakmaktadır. O akşam kaptan Vesey, oyakışıklı ve genç köleyi hatırlar ve onu kabinene getirtir. Bu genç, gemigörevlilerini eğlendirebilir şeklinde düşünür. Gemi personeli ona Danimarkadiliyle seslenmeye başlar. Denmark sonrası bir şeker kamışı çiftliğine satılır.İki ay sonra şeker kamışı tarlalarında Denmark uyurken gemide olduğu anlarıdüşler. Gemideki güvenlikçiler pipolarını tüttürürken o kaptan Vesey’i birAfrika dansı öğretmektedir. Gemi ansızın sallanınca kaptan tökezler. Herkes buduruma kahkahayla güler. Keskin bir ses onun rüyasını böler. “Top mermisi’ninpatlaması gibi bu ses” şeklinde o mırıldanır. Bu ses kölelerin tekrar işedönmeleri gerektiğinin bir işaretidir. Şeker fabrikasında gece yarısı vardiyasızamanıdır.

Gece yarısındanöğle vaktine kadar şeker kamışı işinde çalışıldıktan sonra bir buçuk saat kadardinlenme verilir. Köleler o denli yorulur ki bu bir buçuk saat deliksiz uyur.Horlamalarının dışında onların yaşadığını anlamanız mümkün değildir. Daha sonrasaat 1.30’dan karanlık basana kadar tarlalara geri dönülür ağıllardakihayvanlar için şeker kamışı kafaları ve çayır kesilir. Birkaç saatlik derin uykununardından gece yarısı tekrar işe konulur. Bir ay sonra kaptan Vesey bir gemidolusu köleyle tekrar adaya döndüğünde Denmark havlu atar. Doktor’un onumuayene etmesi öyle uzun sürmez. Uykusuzluktan gözler çökmüş, gıdasızlıktankaburgalar çıkmış, öksürmekten akciğerler tahrip olmuştur. Bunların en kötüsüDenmark sara nöbetleri geçirmektedir. Yasalara göre Kaptan Vesey bu köleyi gerialmak zorundadır. Çünkü kendi ayıplı bir mal satmıştır. Bir delikanlıtarafından dikkatlice hazırlanmış plan acaba tutacak mıdır? Denmark bir dahaasla nöbet geçirmez. Avrupa’nın şekerinin karşılanması için 480 bin köleninçalıştığı Monster adasından böylece o kurtulmuş olur.

İki ay geçer. Buzaman içerisinde Denmark hep Kaptan Vesey ile birliktedir. Onlar Karayıpadalarıyla Afrika arsında seyahat eder. Denmark bu arada İnglizce okuyupkonuşmayı öğrenir. Aynı zamanda o, kaptanın ayakkabılarının cilalanmasını; onunnasıl giydirileceğini; piposunun doldurmasını ve ona içecek hazırlanmasınıbilmektedir. Batı Afrika kıyıları boyunca Kaptan Vesey’in gemisinin durduğu herköyde Denmark köle değişimi için kullanılacak iğne, tütün, fişek gibimalzemeleri satmaktadır. Aynı zamanda o, kendisi gibi köle kardeşlerinin nasılzincirleneceğini, onların kadın erkek nasıl gurup gurup ayrılacağını, iyihavalarda kölelerin nasıl güverteye getirilip havalandırılacağını, hastakadınlar ile ölmüş çocukların nasıl köpek balıklarına gemiden yem olarakatıldığını iki yıl içerisinde öğrenir.

Kaptan Vesey1783 tarihinde Güney Carolina’da yer alan Charleston’a yerleşmeye karar verir.Denmark’in köle gemisindeki günleri sona erer. Denmak güvertede dikelir,Charleston limanına gemilerinin girişini seyreder. Liman iki direkli, yelkenli,büyük-küçük gemilerle doludur. Şimdi pastel yeşili, mavisi, sarı ve pembesievler yani şehir, Denmark’ın gözlerinin önüne serilmektedir.

Herkes karayaçıkmak için heyecanlıdır. Gemicilerin orada ziyaret edecekleri eski dostlarıvardır. Kaptan’ın ise nerede yaşacağına ve hangi işi yapacağına karar vermesigerekmektedir. Denmark de çok heyecanlıdır. Gördüğü Amerika’dır, bütüninsanların eşit yaratıldığı ilkesinin bulunduğu Özgürlük Bildirgesi’ninyayımlandığı Amerika! Denmark daha sonra topraklarda köle isyanları ateşleyenönemli bir siyahî lider olur.