Batıda ve zeytincilikte gelİşmiş ülkelerde de zeytin üretim rakamlarına var/yok yıllar mevcuttur.Ancak,Örneğin ispanya’da bu oran100/75 iken bizde 100/30 gibidir.
Ancak zeytin ve zeytinyağında rekolte miktarları fiyatları az etkileyen unsurlardan birisidir. Zira rekolteyi belirleyen zeytin sanayicilerinin kuruluşu olan UZZK (Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi) dır.Rekolte ne kadar düşük olursa olsun UZZK kendi kurduğu rekolte komisyonları marifetiyle rakamları şişirerek, zeytini istediği fiyatlardan üreticiden alabilmektedir.
İçinde bulunduğumuz 2024 yılında olduğu gibi dünya zeytin üretiminde il üçte bulunan İspanya,İtalya ve Yunanistan’da kuraklık nedeniyle rekolteler neredeyse “dip” yapmış iken Türkiye’de iç piyasa ham zeytin alım fiyatları yükselmek yerine 2023 yılına göre ortalama%75 değer kaybetmiştir.
Zeytin ve zeytinyağı fiyatlarını belirleyen diğer bir unsur ise ihracat miktar ve tutarlarıdır.
Her ne kadar Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı, yıldan yıla zeytin ve buna bağlı olarak zeytinyağı üretiminde meydana gelen dalgalanmalar nedeniyle artış ve düşüşler göstermektedir. 2006-2016 sürecinde en fazla 130 000 ton en az ise 112 bin ton olarak ihracat gerçekleşmiştir.
İşleme teknolojisi, pazarlama politikaları ve rakiplerimizin zeytinyağı üretimindeki yükseliş ve düşüşler de ihracatımızı etkileyen diğer önemli unsurlardır.
Zeytin ve zeytinyağı ihracatımızdan 2018 yılı verilerine göre 364,9 milyon dolar gelir elde edilmiştir. Olumsuz hava koşulları, hastalık ve zararlıların etkisi ile üretimde önde gelen ülkelerin rekoltelerinde yaşanan düşüşler, dolar kurundaki değişimlerin etkisi, hedef pazarlara yönelik yapılan çalışmalar, dünyada zeytinyağına yönelik talebin artması ile birlikte ihracatımızda da artış meydana gelmiştir.
2021/2022 sezonunun tamamında (01.11.2021-31.10.2022 dönemi) Türkiye geneli zeytinyağı ihracatımız 58 bin 293 ton olarak gerçekleşmiş, bu miktara karşılık 201 milyon ABD $ tutarında döviz geliri elde edilmiştir.
Zeytin ve zeytinyağı sektörü, 2022 yılı itibari ile ihracatını geçen yıla göre %60 artışla 495,8 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.
2018 yılı öncesinde ihracat ise önceki gün açıkladığımız gibi kg fiyatları ortalama olarak 4 Dolar civarında seyretmektedir.
“Türkiye’nin zeytin üretiminde kendine yeterli olması ve artan üretimle birlikte ithalatı yok denecek düzeydedir. Nitekim 2017 yılında 19 ton zeytinyağı ithalatı yapılmıştır. Ancak 2018 yılında 4 milyon 846 bin ton zeytinyağı ithal edilmiştir. Bu zeytinyağının yüzde 99,7’si Tarım Kredi Kooperatifi tarafından dökme olarak Suriye’den getirilmiştir.
(*)Kaynak TZOB 2019 İktisadi ve Zirai Rapor.