Tüketiciler olarak markete veya bir şarküteriye öncelikle balık,tavuk,et,süt,süt ürünleri,yumurta almak için gideriz.
Çünkü hem yetişkinlerin hem de çocukların bu gıdaları zorunlu olarak tüketmeleri gerekmektedir.
Ancak fiyatlar o derece uçtu(!) ki bırakın satın almayı,bakmaya korkar olduk.Birçok orta ve dar gelirli kasabın yolunu unuttu.
Son hafta içinde kırmızı et 350-550,yumurta 30 adet 115-140,süt litresi 25-35,balık çeşidine göre 175-400,tavuk eti 75-95,peynir,170-290 arasında etiketlenmekte.
2013 yılı verilerine göre en ucuz et fi yatı 1566 Amerikan Doları ile Avustralya’dayken, Avrupa kıtasındaki İrlanda’da fi yat 2719 dolar, Türkiye’de ise Avrupa fi yatının iki katı olan 5755 $’dır. Tablodaki ülkelerin arasında en pahalı ikinci et fi yatı Mısır’daki 3640 $’dır ki, Türkiye fi yatı bundan %58 daha fazladır.
Türkiye’de süt fiyatı incelenen dokuz ülke arasında en yüksek dördüncü sıradadır. Ancak nispi karşılaştırma yapıldığında en düşük fiyat olan Avusturalya’daki 376 $’a göre Türkiye’nin 491 $’lık fiyatı %30, Avrupa kıtasından İrlanda’daki 481 $’lık fi yatına göre ise % 2 daha yüksektir.
Bunların içinde,-yetişkin beslenmesini bir kalemde geçerek-çocuk beslenmesi için süt üretiminin önemini vurgulamak istiyorum. Bunun için öncelikle üretim rakamlarını ele alacağım.
İnsan vücudunun ihtiyacı olan besin maddeleri çeşitli bitkisel ve hayvansal gıda kaynaklarından elde edilmektedir. Gerekli besin maddelerini yeterli miktarlarda almak için tüketilmesi önerilen dört ana besin grubundan birisi de süt ve süt ürünleridir (Yücecan, 2008).
FAO 2020 yılı verilerine göre dünyada en fazla koyun sayısına sahip olan ülkeler sırasıyla Çin, Hindistan, Avustralya, Nijerya, İran ve Etiyopya ve Türkiye’dir (FAO, 2022b).
TÜİK verilerine göre 2019 yılı küçükbaş hayvan sayısı yaklaşık olarak 48,5 milyon baştır. Sağılan küçükbaş hayvan sayısı 25,3 milyon baş olup, bunun yaklaşık 19,8 milyonu koyun 5,5 milyonu ise keçidir. TÜİK’in 2019 yılı süt üretim verilerine göre ise toplam süt üretimi yaklaşık 23 milyon ton olup bunun 2,1 milyon tonu küçükbaş hayvanlardan elde edilmiştir. Elde edilen toplam küçükbaş hayvan sütünün 1,5 milyon tonu koyu sütü 577 bin tonu ise keçi sütünden oluşmaktadır. Sağılan hayvan başına yıllık ortalama süt üretim miktarı koyunda 77 kg olup keçi de ise 105 kg’dır (TÜİK, 2021; HAYGEM, 2022a).
. Türkiye’de hayvan başına yıllık koyun ve keçi sütü verimi dünya ortalamasının altındadır. TÜİK Hayvansal Üretim İstatistiklerine göre Türkiye’de 2021 yılı toplam küçükbaş hayvan sayısı 57,5 milyon baş olup, 2020 yılına göre koyun sayısı %7,2 ve keçi sayısı ise %3 oranında artış göstermiştir (TÜİK, 2022)
Bu artış nüfus artış hızın çok gerisinde ve mevcut nüfusu beslemekten uzaktır.
2010-2017 döneminde toplam büyükbaş hayvan sayısı yükseliş trendine girerek %48,5 artmıştır. Ancak 2014 yılında bir önceki yıla göre toplam büyükbaş hayvan sayısında %6 civarında bir düşüş görülmüştür.
TÜİK verilerine göre büyükbaş hayvan kategorisinde, sığır sayısı Haziran ayı sonu itibarıyla bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,9 azalarak 17 milyon 693 bin baş, manda sayısı ise %1,5 azalarak 183 bin baş olarak gerçekleşti.
Verileri tartışmalı olan TÜİK’in rakamları doğru olsa dahi hayvancılığımızın geleceği açısından iç açıcı değildir.