Sonbaharda soğukların gelmesi, yağmurlu havanın artması ve dökülen yapraklar kaçınılmazdır. Peki ya ağaçlar neden yapraklarını bu dönemlerde döker?
Sararan ve dökülen yapraklarla doğa bambaşka bir görüntüye bürünür. Sarı elbisesini giyen yeryüzü, seyrine doyulmaz manzaralar ortaya çıkarır.
Sonbahar ve kış aylarında, gündüzler daha kısadır. Ağaçlardaki yapraklar daha az ışık depolar. Soğuk hava toprağı dondurur ve bu yüzden ağaç, topraktaki suyu çekmekte zorlanır. Yapraklara çok fazla su gerektiğinden, ağaç tasarruf etmek için yapraklarının bir kısmını döker.
Soğuk kış günlerinde, azalan güneşle birlikte yapraklarında yeterince besin üretemeyecek, üstelik onları dondan korumak için daha çok enerji harcamak zorunda kalacaklardır. Aynı şekilde rüzgarlı veya karlı günlerde üzerlerindeki yük artacak, dalları ve belki de tüm gövdesi kırılma tehlikesi atlatacaktır.
Birçoğumuzun bildiğinin aksine aslında bütün ağaçlar yapraklarını döker. Ağaçların yapraklarını dökme zamanı ağacın türüne ve iklim şartlarına bağlı olarak değişir. Bazı ağaçlar yapraklarının tamamını her sonbaharda dökerken, bazıları yapraklarını birkaç yıl üstünde taşır. Örneğin çam, köknar, sedir gibi yapraklarını birkaç yılda bir döken ağaçlar da her ilkbahar yeni yapraklar geliştirdiği için ağaç hiç bir zaman yapraksız kalmaz, sadece olgunlaşan yapraklar dökülür. Sürekli yeşil kalan bu ağaçlar kışları da yeterince besin üretebilmek için özel yaprak formları geliştirmişler, güneş ışığından daha çok yararlanabilmek için toplam yaprak yüzeylerini arttırmışlardır. Aynı şekilde sert rüzgarların ve kar yağışının etkilerini azaltmak için farklı tepe tacı formları geliştirmişlerdir.
DÖKÜLME SÜRECİ
Yaprağın dökülme süreci ilginçtir. Yaprak gelişimi ilk çıktığı andan dökülünceye kadar oksin olarak tanımlanan büyüme hormonunun kontrolündedir. Oksin miktarı genç yapraklarda yüksektir, yaprak olgunlaştıkça azalmaya başlar. Olgunluk süreci tamamlanan ve oksin seviyesi azalan yaprakta, yaprak sapının gövdeye bağlandığı bölgedeki bir grup hücrede farklılaşma başlar. Hücre çeperleri zayıflar ve hücreler küçülür. Farklılaşan bu bölgeye, kopma veya absisyon bölgesi denir. Sonuçta yaprak, zayıflayan bu bölgeden kopar. Kopma bölgesinin hemen üzerinde, dökülen yaprağın koltuğunda bulunan bir sonraki yılın tomurcuğu usulca yeşereceği sıcak günleri beklemeye başlar.
Ağaçlar, kış uykusundan önce yaprak saplarının dip kısmında su geçirmeye yarayan küçük delikleri kapatır. Kapanmadan dolayı yaprak saplarında küçücük mantarlar oluşur. Bu mantarlar yaprağı iter ve yere düşmesine sebep olur. Gölgesinden faydalandığımız, meyvesinden yediğimiz, daha birçok faydası olan ağacın bize vermiş olduğu derslerde var. İlkbaharda dallarının çiçeklenmesi, meyve vermesi, yapraklarının yeşillenmesi, yaratıcının dirilmeye ve kış mevsiminde yaprakların dökülmesi de öldürmeye muktedir olan Allah’ı hatırlatıyor ve bizi bol bol düşünceye sevk ediyor.
Sağlıkla kalın…