Dünkü yazımızda 2025 yılı Ocak-Şubat-Mart ayları tarımsal girdi enflasyon rakamlarını TZOB verileri paralelinde açıklamaya başlamıştık. Devam ediyoruz.
Enflasyon, kaynağına bağlı olarak tarımsal fiyatlar üzerinde değişik etkiler ortaya çıkarabilir. Rekabetçi bir sektör olan tarımda maliyet artışlarını fiyatlara yansıtmak zor olduğu için maliyet enflasyonu, tarımsal getirileri çoğu zaman düşürmektedir.
Tarım sektöründe üretim girdilerinin önemli bir bölümü tarım-dışı sektörden tedarik edildiği için toplam talepteki bir artış üreticilerin eline geçen fiyatları ödediklerinden daha büyük oranda artırabilmektedir.
Üreticinin girdilere ödediği ve eline geçen satış fiyatlarının piyasa sistemi tarafından belirlenmesini gerektirmektedir. Tarımsal fiyatlar kısa dönemde aşırı dalgalanmalar ve çoğunlukla düşüşler gösterdiği için piyasa mekanizmasının işleyişine genelde müdahale edilmekte, böylece üreticinin eline geçen fiyatların arz ve talep koşulları tarafından belirlenmesi engellenmektedir.Bu durumda piyasa oluşturucular aşırı kârlar elde ederken üretici büyü oranda zarar etmektedir.
Bu bilgiler ışığında ,TZOB verilerine göre Şubat ayında girdi rakamları ise;
Şubat ayında, Ocak ayına göre 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 2,7, amonyum nitrat gübresi yüzde 0,9, DAP gübresi yüzde 0,7 oranında artmıştır. Buna karşın amonyum sülfat gübresi yüzde 1,2 ve ÜRE gübresi yüzde 0,3 oranında azalmıştır.
Geçen yılın Şubat ayına göre son bir yılda DAP gübresi yüzde 33,4, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 29,9, amonyum sülfat gübresi yüzde 28,8, amonyum nitrat gübresi yüzde 25,6 ve ÜRE gübresi yüzde 25,4 oranında arttı.
Şubat ayında Ocak ayına göre süt yemi yüzde 2,6, besi yemi yüzde 1,9 oranında artarken son bir yılda süt yemi yüzde 24,8, besi yemi yüzde 24,1 oranında arttı. Mazot fiyatları son bir ayda yüzde 1,5, son bir yılda ise yüzde 13,9 oranında arttı. İlaç fiyatları aylık yüzde 6,4, yıllık yüzde 33,3 oranında, elektrik fiyatları ise yıllık yüzde 30,4 oranında arttı.
2025 yılının ilk çeyreğinin son ayı olan Mart’ta Şubat ayına göre, amonyum nitrat gübresi yüzde 3,7, üre gübresi yüzde 1,9, amonyum sülfat gübresi yüzde 1,5, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 1, DAP gübresi yüzde 0,3 oranında arttı.
Geçen yılın Mart ayına göre son bir yılda, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 34,6, DAP gübresi yüzde 33,9, üre gübresi yüzde 32,3, amonyum nitrat gübresi yüzde 28,9, amonyum sülfat gübresi yüzde 25,8 oranında arttı.
Mart ayında şubat ayına göre besi yemi yüzde 1,8, süt yemi yüzde 1,7, son bir yılda süt yemi yüzde 24,9, besi yemi ise yüzde 24,8 oranında arttı.
İlaç fiyatları yıllık yüzde 14,9 oranında arttı. Elektrik fiyatları son bir yılda yüzde 30,4 oranında arttı. Mazot fiyatı son bir yılda yüzde 11,1 oranında artarken, geçen aya göre yüzde 2,3 oranında düşüş oldu.”